Yπογονιμότητα και Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν.)
Η γυναικεία υπογονιμότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα προβλήματα που απασχολούν την δημόσια υγεία παγκοσμίως. Συνήθως, οι περισσότερες περιπτώσεις που οδηγούν σε γυναικεία υπογονιμότητα αφορούν διαταραχές των σαλπίγγων οι οποίες οφείλονται σε ασθένειες που παρέμειναν χωρίς θεραπευτική αντιμετώπιση, με αποτέλεσμα να εξελιχθούν ως τις σάλπιγγες και να προκαλέσουν σε αυτές φλεγμονές, ουλές και βλάβες.
Οι κυριότερες ασθένειες που έχει αποδειχθεί ότι εάν μείνουν αθεράπευτες θα οδηγήσουν σε γυναικεία υπογονιμότητα, είναι αυτές που οφείλονται στα βακτήρια Chlamydia trachomatis και Neisseria gonorrhoeae. Η παραμονή αυτών των βακτηρίων στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας είναι ικανή να προκαλέσει τόσο φλεγμονές και βλάβες στις σάλπιγγες όσο και φλεγμονώδη νόσο της πυέλου. Όσον αφορά άλλους μικροοργανισμούς που ευθύνονται για φλεγμονές των γεννητικών οργάνων της γυναίκας και κυρίως του κόλπου, όπως το Mycoplasma genitalium και οι Trichomonas vaginalis, η ιατρική βιβλιογραφία αναφέρει περιορισμένες ενδείξεις για την ευθύνη τους στη γυναικεία υπογονιμότητα.
Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία επίτευξης σύλληψης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 12 μηνών ή και περισσότερο, εφόσον επιδιώκεται τακτική και άνευ μεθόδου αντισύλληψης σεξουαλική επαφή. Βάση στατιστικών στοιχείων, παγκοσμίως το 9% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας εμφανίζουν υπογονιμότητα. Στις αναπτυσσόμενες χώρες ανευρίσκονται τα υψηλότερα ποσοστά. Και φυσικά, αυτή η αδυναμία σύλληψης δεν έχει μόνο υψηλό κόστος για τους ασθενείς και το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, αλλά έχει και σημαντικό ψυχολογικό κόστος και στρες για τα ίδια υπογόνιμα ζευγάρια. Η γυναικεία υπογονιμότητα αποδίδεται σε ποικίλους παράγοντες, οι οποίοι κατηγοριοποιούνται σε ενδοκρινικούς, κολπικούς, τραχηλικούς, μητρικούς, σαλπιγγικούς και πυελικούς με ένα ποσοστό που κυμαίνεται από 15-30% να παραμένει ανεξήγητης αιτιολογίας. Είναι σαφές λοιπόν, ότι χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση και κατανόηση των αιτιολογικών παραγόντων που ευθύνονται για υπογονιμότητα προκειμένου να ανευρεθεί λύση αυτού του προβλήματος.
Διαβάστε ακόμα...
Ανάμεσα στις πιο κοινές αιτίες της γυναικείας υπογονιμότητας βρίσκεται η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, φτάνοντας σε ποσοστό μέχρι και 30%. Στις περισσότερες περιπτώσεις που εμφανίζουν αυτή την πάθηση, βαθύτερη αιτία αποτελεί η σαλπιγγίτιδα που έχει προκληθεί από μολύνσεις που παρέμειναν χωρίς θεραπεία και προχώρησε σε φλεγμονώδη νόσο της πυέλου με επακόλουθο την πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Αίτια της σαλπιγγίτιδας, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί η μόλυνση από βακτήρια όπως τα Chlamydia trachomatis και Neisseria gonorrhoeae. Οι μολύνσεις αυτές βέβαια, έχουν την ιδιαιτερότητα ότι μπορούν συχνά να παραμείνουν στο γεννητικό σύστημα ασυμτωματικές, δηλαδή χωρίς να εκδηλώσουν συμπτώματα που θα οδηγήσουν την γυναίκα στο γιατρό. Έτσι, εάν η γυναίκα δεν ελέγχει την υγεία του γεννητικού της συστήματος σε τακτά χρονικά διαστήματα χωρίς να την απασχολούν συμπτώματα μόλυνσης, τότε αυξάνεται ο κίνδυνος να μολυνθεί ασυμπτωματικά, να προχωρήσει η μόλυνση προκαλώντας βλάβες στις σάλπιγγες και τελικά όλη αυτή η κατάσταση να οδηγήσει σε υπογονιμότητα. Συγκεκριμένα, η Neisseria gonorrhoeae έχει την ικανότητα να προσβάλλει τα επιθηλιακά κύτταρα των σαλπίγγων, προκαλώντας τους βλάβες που τις καθιστούν ανίκανες να μεταφέρουν το ωάριο για να γονιμοποιηθεί στο εσωτερικό τους και να εμφυτευθεί στην μήτρα, με επακόλουθο αποτέλεσμα την υπογονιμότητα και τον κίνδυνο έκτοπης κύησης. Παρόμοια είναι και η δράση και βλάβη που προκαλούν τα Chlamydia trachomatis.
Το Mycoplasma genitalium θεωρείται επίσης υπεύθυνο για φλεγμονή, βλάβη και απόφραξη των σαλπίγγων, προσβάλλοντας και αυτό τα επιθηλιακά κύτταρα τους και δρώντας έτσι με ένα παρόμοιο μηχανισμό όπως και η Neisseria gonorrhoeae και τα Chlamydia trachomatis. Επιπλέον, το Mycoplasma genitalium έχει τη δυνατότητα να προσκολλάται στα ανθρώπινα σπερματοζωάρια ανδρών που έχουν μολυνθεί κι έτσι μπορεί να μεταφερθεί μέσω του σπέρματος στην μήτρα και στις σάλπιγγες, να τις αποικίσει και εν συνεχεία να τις βλάψει. Βέβαια, οι βλάβες που προκαλεί αυτό το βακτήριο στις σάλπιγγες δεν είναι τόσο σοβαρές όσο των άλλων δύο που προαναφέρθηκαν, παρόλα αυτά όμως σε περίπτωση που αφεθούν δίχως θεραπευτική παρέμβαση θα εξελιχθούν σε πιο σοβαρές. Και φυσικά, η ταυτόχρονη μόλυνση από το Mycoplasma genitalium και άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα βακτήρια, θα προκαλέσει ακόμα πιο σοβαρή παθολογία στις σάλπιγγες. Έρευνες αποδεικνύουν, ότι η ταυτόχρονη λοίμωξη από τουλάχιστον δύο βακτήρια οδηγεί σε αύξηση του κινδύνου κατά πέντε φορές μεγαλύτερη για έκτοπη κύηση και σοβαρές σαλπιγγικές βλάβες. Τέλος, το Mycoplasma genitalium ευθύνεται, εκτός από την έκτοπη κύηση και για καθ’ έξιν αποβολές και πρόωρο τοκετό.
Οι Trichomonas vaginalis αποτελούν το πιο συνηθισμένο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Έχουν την ικανότητα να ανέρχονται στο ανώτερο γεννητικό σύστημα της γυναίκας και να προκαλούν οξεία σαλπιγγίτιδα αλλά και ενδομητρίτιδα. Η ταυτόχρονη μόλυνση από Trichomonas vaginalis και Chlamydia trachomatis έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αποβεί καταστροφική για τις σάλπιγγες προκαλώντας τους σοβαρές βλάβες.
Άλλα παθογόνα βακτήρια στα οποία αποδίδονται ευθύνες για γυναικεία υπογονιμότητα και πυελικές φλεγμονές είναι το Mycoplasma hominis και το Ureaplasma urealyticum.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι οι βακτηριακές κολπίτιδες θα πρέπει να διερευνώνται και να αντιμετωπίζονται άμεσα προτού ανέλθουν στο ανώτερο γεννητικό σύστημα της γυναίκας και προκαλέσουν βλάβες που μπορεί να καταλήξουν σε υπογονιμότητα. Όσον αφορά το γεγονός ότι κάποιες μολύνσεις μπορεί να παραμείνουν ασυμπτωματικές, συνίσταται τακτικός έλεγχος των γεννητικών οργάνων της γυναίκας με το τεστ Παπανικολάου, αλλά και καλλιέργειες εφόσον χρειαστούν, χωρίς την ύπαρξη συμπτωματολογίας με σκοπό την πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση βακτηρίων που μπορεί να έχουν προκαλέσει λοίμωξη, δίχως όμως η γυναίκα να το έχει αντιληφθεί ή να έχει εμφανίσει συμπτώματα.
Sexually Transmitted Diseases and Infertility
AJOG American Journal of Obstetrics & Gynecology, 2018